Amsterdam

Inleiding

Dit werkstuk gaat over de geschiedenis van Amsterdam. Ik heb het onderwerp gekozen omdat ik meer over het ontstaan wil weten. Bijna mijn hele familie komt uit Amsterdam dus daarom wil ik eigenlijk meer over Amsterdam te weten komen. Ik vind het ook altijd heel leuk om met mijn ouders een dagje naar Amsterdam te gaan.

Inhoud

• Hoe is Amsterdam ontstaan?
• Stadsrechten.
• De bloeitijd
• Scheepvaart V.O.C.
• De gevels van Amsterdam.
• Waar is Amsterdam bekend om.
• Welk geloven woonde er door de jaren heen.
• Hoeveel buurten.
• Amsterdam in nood 1940 – 1945.

Hoe is Amsterdam ontstaan?

In dit hoofdstuk vertel ik hoe Amsterdam is ontstaan.

Amsterdam is ontstaan waar de rivier de Amstel in de Zuiderzee uitmondde. De Zuiderzee heet tegenwoordig het Ysselmeer. In de tijd dat Amsterdam ontstaan is bestond Nederland uit bisdommen met een bisschop aan het hoofd. Amsterdam behoorde toen tot het bisdom Sticht Utrecht. De Amstel vertakte zich op de plek waar hij in de Zuiderzee uitliep. Bij deze vertakkingen, of delta, ontstond een gebied waar veel vis voor kwam en andere mensen wilde via de Amstel dieper het land in trekken. Dit zijn de redenen waarom bij de delta mensen gingen wonen in allemaal gehuchten.

In die tijd had de Zuiderzee nog eb en vloed omdat hij in verbinding stond met de Noordzee. Door deze eb en vloed kwamen er veel overstromingen voor aan de kust van de Zuiderzee. Dus ook bij de delta waar de Amstel in de zee stroomde. Omstreeks de eeuwwisseling van de 12e en 13e eeuw wordt er een waterkering aangelegd om de bewoners tegen de overstroming te beschermen. Halverwege de 13e eeuw wordt er nog een dam aangelegd in de monding van het IJ tegen de strijd tegen het wilde water. Nadat de dam af was ontstond er een veilig gebied om schepen te lossen en te laden. Toen dat eindelijk allemaal af was kwam het hart van Amsterdam tevoorschijn nu beter bekend als de Dam.

Stadsrechten

In het jaar 1300 was het zover dat de Amsterdammers stadsrechten kregen van Floris V. De bewoners mochten nu een eigen bestuur kiezen. En eigen wetten en regels maken. Dat stadsrecht stond op een stadszegel. De zegel kwam op allerlei belangrijke papieren te hangen dus er moest een afbeelding op de zegel komen te staan. Er kwam een schip te staan.

In het begin woonden er weinig mensen in Amsterdam die daar ook geboren waren. Er kwamen heel veel mensen uit alle hoeken van het land naar Amsterdam. Deze mensen waren helemaal niet gewend om in een stad te wonen. Het duurde erg lang voordat de mensen zich een echte Amsterdammer begonnen te voelen.

Al heel gauw was de stad vol. De mensen gingen ook buiten de stadswallen wonen om dicht bij Amsterdam te zijn. Later ging men daaromheen nieuwe stadswallen bouwen om de mensen te beschermen. Je komt deze stadswallen nog steeds tegen dit zijn ze: de Groenburgwal, de Nieuwezijds Voorburgwal en de Oudezijds Achterburgwal. Zo groeide Amsterdam.

De bloeitijd

Amsterdam werd in de veertiende eeuw uitgebreid. De grond bestond grotendeels uit veen. Dit is een grondsoort die zacht is en het is ontstaan uit door resten van dode planten. De grond was te zacht om er veel huizen, winkels en grachten op te bouwen.

Dus de grond moest worden versterkt. Er werd heel veel klei in de grond gestopt voor versterking. Er werden echt heel veel grachten gegraven om veel mensen in de stad te laten wonen. Deze grachten werden bijvoorbeeld gegraven zoals de Oudezijds Achterburgwal in de vijftiende eeuw volgde ook nog de Geldersekade en de Klovienersburgwal.

Bij de Singel werd er nog een afsluiting gegraven. Amsterdam was dus al een stuk groter geworden. Toen kwamen er ook nog grachten tussen deze burgwallen. Dit zijn grachten die niet lang zijn maar als verbinding gelden tussen de grote grachten. Zij zijn er voor de afwatering.

In de 19e eeuw kwam er echt heel veel nieuwbouw dat is echt niet meer te beschrijven. Amsterdam Noord werd gebouwd dat is nog erg nieuw.

Scheepvaart V.O.C.

De Verenigde Oost-indische Compagnie ( de V.O.C ) speelt ook een hele grote rol in de bloei van Amsterdam.

De V.O.C. was een van de eerste multinationals in de 17e eeuw. Het bedrijf voerde met schepen naar India. Ze haalden specerijen en kruiden naar Nederland. De kooplieden haalden deze specerijen van ver en sloegen het op in grote pakhuizen. Want als de kooplieden alles in één keer verkochten kregen ze er minder geld voor als dat ze het in kleine beetjes verkochten. Als ze het dus in kleine beetjes verkochten kregen ze meer.

De V.O.C. bouwde pakhuizen in Amsterdam. Om die te vullen waren er arbeiders nodig. Op deze manier zorgde Amsterdam voor werk en hierdoor kwam Amsterdam tot bloei. De arbeiders hadden huizen nodig om in te wonen. Deze huizen werden buiten de bestaande stad gebouwd en daaromheen werd weer een gracht gegraven. De eerste grote gracht heette de Herengracht. Deze gracht is vernoemd omdat Nederland in die tijd een republiek was. Een Republiek wordt geleid door een groep van hoge heren, dat is een Heer dus daarom heette de gracht de Herengracht.

Nadat er nog meer mensen in Amsterdam kwamen wonen. Moest er nog een gracht komen en dat is de Keizersgracht geworden. Deze naam kwam omdat toen Napoleon aan de macht was gekomen. Hij was de keizer van bijna heel Europa en dus ook van het gebied van Nederland.

Amsterdam groeide nog verder en toen is de Prinsengracht gegraven. In die tijd was Prins Willem van Oranje de bestuurder van Nederland. Nadat er nog meer mensen kwamen wonen gingen ze daar omheen wonen en kwamen er steeds meer straten en grachten.

De handel van de Amsterdammers begon goed te lopen maar er ontstond een groot probleem. Als de Amsterdammers naar Vlaanderen moesten varen, moesten ze op veel plekken tol betalen. Tol is geld dat je moet betalen om verder te kunnen reizen. Het kostte de Amsterdammers enorm veel geld om dat allemaal te betalen. In 1275 gebeurde er iets heel belangrijks. De graaf van Holland besloot dat de Amsterdamse schepen geen tol meer moesten betalen in de provincies Zuid en Noord Holland. De Amsterdammers waren natuurlijk erg blij en trots. Het papier waar het besluit opstond bewaarde ze heel erg goed, het papier bestaat nog steeds. De Amsterdammers konden nu meer winst maken omdat zij geen tol betaalde. Hierdoor kam Amsterdam nog meer tot bloei.

De gevels van Amsterdam

Je hebt in Amsterdam verschillende soorten gevels. Je hebt de trapgevel de halsgevel de klokgevel en de lijstgevel. Hierover ga ik het hebben in dit hoofdstuk. Ik vertel ook een beetje over houten gevels.

De trapgevel

De trapgevel was het populairst in de jaren 1600 t/m 1665. Hij was toen overal in de stad te zien. Nu zijn er nog zo een honderd als je langs de grachten kijkt. Je herkent dit soort gevels aan de treden die langzaam omhoog lopen. Het grappige aan deze gevel is dat het dak meestel al bij de 1e verdieping begint. Dus je kunt het van de buitenkant ook een trappenhuis noemen. Zoals je waarschijnlijk al ziet. De trapgevels zijn bijna of helemaal niet versiert op de foto kun je dat ook zien.

De halsgevel

De halsgevel was het populairst in het jaar 1640 t/m1770. Je kunt de halsgevel herkennen aan de versieringen van fruit of bloemen. De halsgevel werd heel veel gemaakt in de 18e eeuw en werd in de jaren door steeds mooier versierd.

 

De klokgevel

Ik vind de halsgevel en de klokgevel erg veel op elkaar lijken. Dat kan je ook zien op de foto’s. Het verschil is eigenlijk dat de klokgevel geen hoeken heeft van 90 graden heeft en dat heeft een halsgevel wel. Bij de klokgevel zit de versiering boven op de klok en bij de hals gevel aan de zijkanten. In de 18e eeuw werden de klokken steeds hoger. De klokgevel was het populairst in het jaar 1660 t/m 1790.

De lijstgevel

De lijstgevels werden heel erg veel gemaakt in de 17e, 18e en vooral in de 19e eeuw gemaakt. De lijstgevels zijn heel erg versierd met van alles en nog wat. De lijstgevel heeft zijn naam te danken aan zegmaar aan de rechthoek met de versieringen. De lijst gevel was het populairst in de eeuw 1600 tot en met 1790.

Nu nog iets meer over de gevels.

Tussen het jaar 1200 en 1550 werden er houten gevels in Amsterdam gemaakt. De huizen waren helemaal van hout gemaakt. Dit was een goedkope bouwstof. Maar hout was wel heel erg brandbaar. Grote delen van Amsterdam zijn in de loop van de tijd afgebrand. Om het veiliger te maken gingen de mensen steen tegen het hout aanbouwen. Deze huizen waren van buiten van steen maar van binnen van hout. Daarom zijn er nog een paar huizen over in Amsterdam die van de binnenkant muren van hout hebben en aan de buitenkant muren van steen. Een voorbeeld hiervan is de woning op Begijnhof 42. Zie de afbeelding.

Welke geloven woonden er door de jaren heen?

Er hebben veel geloven in Amsterdam gewoond. Rond jaar 1500 ging er erg veel veranderen, de Middeleeuwen waren afgelopen. Er begon een nieuwe tijd. Amsterdam was al een aardig grote stad geworden, inmiddels had stad al 12.000 inwoners. Voor die tijd al erg groot. De bevolking groeide nog tot het aantal 30.000 inwoners in ongeveer het jaar 1560. In de tijd erna zijn er niet veel mensen meer bijgekomen omdat er een godsdienstoorlog ontstond. In de Middeleeuwen was iedereen katholiek. De paus in Rome regeerde over alle Christenen. In die nieuwe tijd waren er mensen die het met de paus helemaal niet eens waren. Zij protesteerde en stichtte een nieuwe kerk. Daarom werden ze de Protestanten genoemd. Veel mensen in Holland en in Amsterdam kozen voor het nieuwe geloof. Maar zo eenvoudig was dat niet. De koning van Spanje regeerde ook over de Nederlanden, (zo werden Nederland en België vroeger samen genoemd). De koning bleef Katholiek en begon de Protestanten fel te bestrijden. Dit was het begin van de 80 jarige oorlog. Amsterdam is pas aan het einde van deze oorlog Protestants geworden omdat hier veel Spaanse soldaten woonden. Aan het einde van de oorlog was Amsterdam grotendeels Protestant. Degene die Katholiek bleven moesten hun geloof volgen in schuilkerken. Aan de buitenkant zag deze kerk er als een gewoon huis uit. Binnenin was het huis verbouwd tot kerk. Toen er een crisis was in Duitsland waren er ook veel joden naar Amsterdam gekomen. Toen er veel joden in Amsterdam waren brak er een ernstige oorlog uit, de tweede wereld oorlog. Veel joden werden uit hun huizen door de Duitsers gehaald (Hier meer over in het volgende hoofdstuk Amsterdam in nood 1940 – 1945). Na deze oorlog moest natuurlijk alles weer opgebouwd worden. Na de tweede wereld oorlog moest Nederland weer worden opgebouwd. Eerst deden de Nederlanders dit zelf. Maar later wilde de Nederlanders het ‘vieze’ werk niet meer doen. Er zijn toen veel mensen uit Marokko en Turkije naar Nederland gehaald die dit werk wel wilde doen. In die tijd zijn er dus veel allochtonen naar Amsterdam gekomen. Deze mensen namen hun geloof mee namelijk het Islamitische geloof.

In Amsterdam variëren de mensen met hun geloof, wat eigenlijk heel erg goed is.

Amsterdam in nood 1940-1945

Er vlogen bommenwerpers over de stad Amsterdam en Duitsers trokken over de Nederlandse grenzen. Het was de tweede wereld oorlog. Het was vreselijk dat er nog een oorlog uitbrak. Alle Amsterdammers sloegen voedsel in. Sinds lange tijd is Amsterdam weer bezet door de Duitsers. De Duitse leiders (Adolf Hitler) en zijn nazi partij voerde een enorme haat tegen de joden. In de oude joden buurt werden de mensen gewoon uit hun huizen gehaald of geslagen en daarna naar een concentratie kamp gebracht en vermoord. De Amsterdammers konden er niets aan doen dat er meer dan 70.000 joodse stadsgenoten uit hun stad zijn vermoord. In de winter van het laatste oorlogsjaar was er bijna geen eten en brandstof. De mensen sloopten hout uit huizen die waren leeggehaald voor brandstof. In 1945 kwam eindelijk een eind aan de tweede wereld oorlog. Als je bijvoorbeeld naar de Jodenbuurt keek was het een grote ruïne geworden.

Omdat er zoveel mensen zijn vermoord en huizen verwoest zijn er een monument op de Dam geplaatst om te gedenken dat zoiets nooit meer moet gebeuren.

Waar is Amsterdam bekend om?

Amsterdam staat in het buitenland erg bekend om zijn vrije regels. Er worden onder andere softdrugs verkocht. Er worden veel drugs verkocht in de Amsterdamse koffieshops. Je herkent deze shops meestal aan het palmboompje op het uithangbord. Er lopen daarom heel erg veel junks rond in Amsterdam. Vaak zijn het zwervers (dat hoeft niet altijd natuurlijk). Zij gaan bedelen voor geld en daarvan gaan zij roken/blowen of misschien wel spuiten. Dat is dus minder goed om bekend om te staan. Het goede van Amsterdam is dat er in de loop van tijd zoveel verschillende mensen zijn komen wonen. Iedereen met zijn eigen geloof en waarden. Dit geeft een gezellige sfeer. Hierdoor komen er ook veel toeristen naar Amsterdam door het jaar heen. Dus niet alleen om op het strand te liggen want dat hebben ze niet. Er is veel geschiedenis en daardoor zijn er veel musea en monumenten in Amsterdam om naar toe te gaan. Amsterdam is geen saaie stad er is altijd wel wat te beleven. Amsterdam staat heel erg bekend voor buitenlanders want Amsterdam staat bekend om dat het een vrije stad is. Waar buitenlanders en Amsterdammers mogen wonen.

Hoeveel buurten?

Amsterdam telt nu 14 buurten:

• Amsterdam centrum.
• Westerpark.
• Oud west.
• Zeeburg.
• Bos en lommer.
• De baarsjes.
• Amsterdam-Noord.
• Geuzenveld/Slotermeer.
• Osdorp.
• Slotervaart-overtoomseveld.
• Zuid oost.
• Oost watergraafsmeer.
• Amsterdam oud zuid.
• Zuider Amstel.

Tot slot

Ik vind dat ik een hele hoop van het onderwerp heb geleerd. Want ik wist helemaal niet hoe het was ontstaan en nu wel en dat is wel handig als je in Amsterdam loopt en je weet een beetje hoe oud een gracht is. Verder heb ik het gekozen omdat mijn Opa er erg veel van af weet en veel boekjes er over heeft dus ik dacht ik kies dit onderwerp want het lijkt mij erg interessant en dat was het ook.

Bronvermelding

• Titel: Nederland dichterbij Amsterdam. Schrijver:Ton van der Heyden.
• Titel: De geschiedenis van Amsterdam. Schrijver: Jos Nap.
• Titel: De historische schoonheid van Amsterdam. Schrijver: A.A. Kok.
• Het Internet.
• Hr. L. C. Schimmel (Mijn Opa).
• Hr. R. Schimmel (Mijn vader).