Suiker

De geschiedenis van suiker

Suiker. Niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. In elke huiskamer staat wel een suikerpot en in elke winkel is suiker volop te krijgen. Vroeger was dat anders. Suiker was er toen weinig en daardoor ook een duur artikel. Alleen rijke gezinnen konden dit betalen.

Honing en suikerriet

Voor het zoeten van eten en dranken gebruikten de mensen vroeger naast de sappen van planten en vruchten, zoals palmen en dadels, ook honing. Lange tijden was honing het belangrijkste zoetmiddel op de wereld. Het houden van bijen werd hierdoor erg populair. Het waren de Indiërs, die als eersten gekristalliseerde suiker uit suikerriet wisten te halen. Hier voor persten ze sap uit en kookten dat vervolgens in tot een bruine zachte stroop, die later uit kristalliseerde tot suiker.

In 327 voor Christus maakte onze westerse wereld voor het eerst kennis met suiker. Nearchos, admiraal van Alexander de Grote, doelt op deze vorm van suiker als hij bij aankomst in Indus een enthousiast bericht over ‘een riet dat honing geeft zonder bijen’. Als het Romeinse rijk zich richting het oosten uitbreid, ontstaat er een levendige handel in suikerriet tussen China en het Romeinse rijk. Ook Perzie maakt kennis met het suikerriet. Het lukt de Perzen om het rietsuikersap met melk te zuiveren en rietsuiker te maken die lijkt op op de ruwe rietsuiker zoals wij die nu kennen. Het zijn dezelfde Perzen bij we voor het eerst suikerbrood zijn tegen gekomen.

Suikerbrood is samen geperst in een kegelvorm, dat voor gebruik met een hamer aan stukken wordt geslagen.

Wanneer de Byzantijnen in 627 Perzie veroveren, maken zij voor het eerst kennis met het suiker en het suikerbrood van de Perzen.

Het telen van de suikerbiet

De suikerbieten op het land

De suikerbiet is een gewas dat goed groeit in het Nederlandse klimaat. Ook bij andere landen met dit Noordzee klimaat is de suikerbiet een populair gewas onder de akkerbouwers, al vraagt het telen van de suikerbieten veel zorg en aandacht. Vanaf het uitzaaien tot aan de oogst. Verder blijft de suikerbiet afhankelijk van het weer. Door gebruik te maken van moderne rooitechnieken kan de akkerbouwer bieten van een goede verwerkingskwaliteit afleveren aan de suikerfabriek, waardoor de boer een zo hoog mogelijke opbrengst per hectare realiseert. Want de akkerbouwer wordt afgerekend op de kwaliteit van zijn bieten. En deze kwaliteit wordt voornamelijk bepaald door het suikergehalte en door de hoeveelheid tarra, (tarra is de grond die nog aan de geoogste suikerbiet blijft vastzitten).

Het vervoer naar de fabriek

In de maand september wordt begonnen met het rooien van de suikerbieten, daarna worden ze naar de suikerfabriek vervoerd. Het grootste deel van de suikerbietenoogst in Nederland wordt over de weg vervoerd met vrachtauto’s, per trein of per schip komt ook voor.

In de fabriek

De bieten worden in drie à vier maanden verwerkt. Deze periode is vanaf half september tot aan het eind van het jaar. Dit noemen we de bietencampage. Het is een periode waarin de 6 fabrieken in Nederland het heel erg druk hebben. De mensen die daar werken zijn dag en nacht bezig.

Allemaal suikersoorten

Er bestaan veel soorten suikers zoals: kristalsuiker, fijne kristalsuiker, basterdsuiker, poedersuiker, suikerklontjes, kandijsuiker, vloeibare suiker en rietsuiker. We vertellen bij elk suikersoort een stukje.

Kristalsuiker

Kristalsuiker is de witte suiker die iedereen kent. Het bekendste gebruik van deze suikersoort in het huishouden is het gebruik in koffie en thee. Ook wordt kristalsuiker gebruikt bij producten zoals chocolade, yoghurt, koek,snoep,frisdranken en ijs. Kristalsuiker zorgt niet alleen voor zoetheid maar wordt ook als verdikkingsmiddel.

Fijne kristalsuiker

Fijne tafelsuiker of fijne kristalsuiker is een suikersoort met een fijnere kristal dan gewone kristal. Het wordt gebruikt voor het strooien van suiker over gebak en voor in de thee of koffie

Basterdsuiker

Basterdsuiker wordt gemaakt door aan fijn gekookte of fijngemalen kristalsuiker toe te voegen Voor nog donkere basterdsoorten wordt een carameloplossing (dat is verhitte suiker) toegevoegd.

Poedersuiker

Poedersuiker is heel fijn gemalen kristalsuiker. Naast een lekkere smaak geeft poedersuiker zoete lekkernijen als oliebollen, pannenkoeken en wafels een feestelijk aanzien.

Suikerklontjes

In 1840 wordt in Oostenrijk het eerst echte suikerklontje gemaakt. Een suikermassa wordt daarvoor in staven geperst en daarna in stukken geknipt. Later wordt er een ander methode uitgevonden. Gekookte suikermassa wordt in in grote platte vormen met tussenschotten gestort. Daarna wordt het geheel gecentrifugeerd waardoor het laagje stroop er af wordt geslingerd, gedroogd en gezaagd. Naast suikerklontjes van kristal zijn er ook suikerklontjes van rietsuiker.

Kandij

De Nederlandse arts Boerhaave, die leefde van 1668 tot 1738, maakte de zwarte kandij wereldberoemd. Deze kandij verzachtte keelpijnen, en was een beproefd middel tegen verkoudheid.

Vloeibare suiker

Vloeibare suiker is de algemene naam voor een dikke suikeroplossing die onder andere door frisdrankfabrikanten wordt gebruikt.

Rietsuiker

De naam zegt het al, het suiker komt uit riet. Suikerriet is over een groot deel van de wereld verspreid. De plant is bijna in alle tropische landen te vinden.

De vragen

• 1. Van welke maand tot welke maand is de bietencampange?
  Antwoord: Half september tot december.
• 2. Noem 3 soorten of meer suikers.
  Antwoord: kristalsuiker, fijne kristalsuiker, basterdsuiker, poedersuiker, suikerklontjes, kandij, vloeibare suiker en rietsuiker.
• 3. In welk klimaat groeien suikerbieten goed?
  Antwoord: Noordzee klimaat
• 4. In welk land werden de suikerklontjes uitgevonden?
  Antwoord: Oostenrijk
• 5. In welk jaar werden de suikerklontjes uitgevonden?
  Antwoord: 1840
• 6. Waarvoor gebruikt men vloeibare suiker?
  Antwoord: voor frisdranken
• 7. Hoe worden bieten naar de fabriek gebracht?
  Antwoord: Meestal met vrachtwagens ook met schepen en treinen
• 8. Waar groeit suikerriet het meest?
  Antwoord: In tropische landen.