Skelet

Hoofdstuk 1

Waarom een spreekbeurt over het skelet?

Ik wil graag een spreekbeurt over het skelet houden omdat ik het een interessant onderwerp vind. Ik wil aan jullie laten zien dat het skelet niet zo eng is als de meeste kinderen denken. Het skelet (ook wel geraamte genoemd) is heel erg belangrijk. Het is best handig dat jullie er iets over leren. In hoofdstuk 2 zal ik jullie uitleggen waarom het skelet zo belangrijk is. Maar eerst wil ik jullie toch nog een paar enge verhalen vertellen.

Enge oude verhalen

Magere Hein is het teken van de dood. Hij wordt afgebeeld als een (levend) geraamte met een zeis met een zandloper in zijn hand. De zeis is het symbool dat iedereen ooit dood gaat, net als een zeis iedere korenhalm afsnijdt. De zandloper is het symbool van de tijd die door gaat.

De dodendans

De dodendans komt uit de Middeleeuwen. In de dodendans dansen doden met levenden in een rij, als teken dat iedereen ooit dood gaat. De doden kijken blij en de levenden niet. Nu hebben we genoeg enge verhalen verteld en ga ik jullie meer vertellen over het belang van het skelet.

Hoofdstuk 2 Botten

Waarom heb je botten nodig?

Het skelet is onmisbaar. Het houdt je overeind en geeft je lichaam vorm. Zonder het skelet zou je een soort pudding zijn. Je skelet is heel sterk. Een andere functie van het skelet is de bescherming van tere delen en organen. Een voorbeeld hiervan is de longen en het hart die worden beschermd door de ribben. De hersenen die worden beschermd door de schedel. Een laatste functie van het skelet is de beweging samen met de spieren.

Hoe zijn botten opgebouwd?

Botten bestaan uit beencellen met daartussen een heleboel tussenstof, met als belangrijkste onderdeel calcium – dit noemen we ook kalk. Een bot is vrij stijf, maar ook buigzaam, zodat het niet knapt. De buitenkant van het bot is heel hard maar de binnenkant is zacht en sponsachtig. Het hele bot is overdekt met een speciaal laagje. Dit laagje noemen we het beenvlies. In sommige botten zit een soort gelei dat we beenmerg noemen. In dit beenmerg worden de nieuwe rode bloedcellen voor je lichaam gemaakt. Als we allemaal aan ons oor voelen, kun je merken dat dit een speciaal soort bot is. We noemen dit kraakbeen. Bij baby’s bestaat het hele skelet bijna helemaal uit kraakbeen. Bij het groeien wordt dit kraakbeen vervangen door gewone botten.

Hoofdstuk 3 Het skelet bij de mens

Een reis door je eigen geraamte

Baby’s hebben ongeveer 350 botten in hun lijfje. Volwassen mensen hebben er nog maar ongeveer 206. Dit verschil komt omdat bij baby’s nog niet alle botten aan elkaar zijn gegroeid. Een belangrijk onderdeel van het skelet bij de mens zijn de gewrichten. Deze maken beweging mogelijk. We hebben de volgende soorten gewrichten:

• scharniergewrichten: bijvoorbeeld de knie en de elleboog. Deze gewrichten kunnen maar in een richting bewegen
• kogelgewrichten: bijvoorbeeld de heup en de schouder. Deze gewrichten kunnen in alle richtingen bewegen
• draaigewrichten: bijvoorbeeld de nek. Deze gewrichten kunnen naar links en rechts en naar boven en naar beneden bewegen.

Nu wil ik jullie iets gaan vertellen over een aantal belangrijke botten in je lichaam:

De schedel

De belangrijkste taak van de schedel is het beschermen van je hersenen. Nog een paar belangrijke onderdelen van de schedel zijn de ogen, de oren en de smaakzintuigen. De schedel is dus eigenlijk het centrum van je lichaam. Ik noem nog een paar belangrijke onderdelen van de schedel: Zo is er het kaakgewricht en het jukbeen.

 

 

De wervelkolom

De wervelkolom (ook wel ruggengraat genoemd) bestaat uit 26 botten, die we wervels noemen. De wervels zijn met elkaar verbonden. Dankzij de wervelkolom kun je lopen en rennen. Ook beschermt de wervelkolom de zenuwen die er door heen lopen. Bekende wervels zijn de atlas en de draaier die helemaal bovenaan zitten en die ervoor zorgen dat je ja kunt knikken en nee kunt schudden.

Armen en benen

De belangrijkste bot van de arm is het opperarmbeen. Samen met het spaakbeen en de ellepijp vormen zij de arm. De hand bestaat uit een groot aantal gewrichten. De belangrijkste bot van het been is het dijbeen. Samen met het kuitbeen en het scheenbeen vormen zij het been. De voet bestaat weer uit een groot aantal gewrichten.

 

Hoofdstuk 4 Het skelet bij dieren

Zoogdieren Het skelet van de zoogdieren lijkt veel op die van de mens. Zoogdieren komen voor in verschillende vormen en afmetingen, aangepast aan hun omgeving en leefomstandigheden. Dit geldt ook voor het skelet. Zo zijn er dus verschillen in bijvoorbeeld de grootte van de botten en kan het ook zijn dat er een staartbot is.

Vogels

Heel veel botten van vogels zijn hol van binnen. Hierdoor zijn ze licht. Dit is weer handig bij het vliegen. Sommige botten van de vogels bevatten luchtzakjes, die als extra uitbreiding van de longen gebruikt worden.

Vissen, reptielen en amfibieën

Reptielen en amfibieën hebben hetzelfde soort skelet als zoogdieren en vogels want dit bestaat uit een schedel, ledematen en een staart. Vissen bestaan uit een kop, een ruggenwervel waaraan doornuitsteeksels vast zitten. Deze kennen jullie vast allemaal als de graatjes in een stukje vis. Ook hebben vissen een heleboel soorten vinnen, zoals de rugvin, de staartvin en de borstvin. Hier zijn voorbeelden van skeletten van vissen, reptielen en amfibieën.

Hoofdstuk 5. Wat kan er allemaal misgaan?

Breuken

Als je ongelukkig valt of struikelt kan het gebeuren dat je bot breekt. Dit geneest vanzelf. Maar de gebroken delen moeten wel netjes aan elkaar groeien. Vaker moeten de gebroken onderdelen dan gezet worden. Dit is erg pijnlijk. Daarna wordt er gips omheen gelegd, zodat de breuk niet meer los gaat. Als er een hele erge breuk is, komt het soms voor dat er metalen pennen worden gebruikt om de botten bij elkaar te houden.

Ziektes

Reuma: Bij reuma zijn een of meer gewrichten tegelijk ontstoken. Ook kan reuma aan de spieren ontstaan. Iedereen kan reuma krijgen, ook kinderen. Als je reuma hebt, is er een pijn die altijd maar doorgaat. Gewrichten kunnen vergroeien door reuma (ze kunnen scheef worden). Hierdoor kunnen mensen met reuma heel vaak hun hobby’s niet meer doen, bijvoorbeeld breien, in de tuin werken en sporten. Soms is de reuma zo erg dat ze niet meer kunnen lopen en in een rolstoel komen te zitten.

Rachitis: Zoals ik al in begin vertelde wordt bij kinderen het kraakbeen in de groei vervangen door gewoon been. Soms gebeurt dit niet. De botten blijven dan slap terwijl het kind gaat groeien. Hierdoor groeien de benen en de rug dan krom. Deze ziekte noemen we rachitis. Deze ziekte kan ontstaan als een kind te weinig boter, melk of eieren eet. Hierin zit vitamine D. Vitamine D zorgt ervoor dat kraakbeen wordt vervangen door gewoon been.

Mijn eigen verhaal over vliegende heupgewrichtsontsteking

Deze ziekte heeft het woord vliegend omdat de pijn heel snel komt en ook weer heel snel weggaat. De ziekte kan ontstaan door een virus, bijvoorbeeld na een verkoudheid en komt voor bij kinderen tot 7 jaar. Zelf heb ik het ook gehad en wel 3 keer. De eerste keer was ik 4 jaar en gebeurde het op vakantie. Ik mocht toen niet meer lopen. Dit was heel lastig omdat het vakantie was. Ook heb ik het nog een keer gehad met 5 jaar en met 6 jaar. Telkens aan het rechterbeen. De laatste keer is er een röntgenfoto gemaakt, maar er was niets ergs aan de hand. Gelukkig is het daarna nooit meer gebeurd.

Vragen

• 1. Noem een ziekte die voor kan komen bij het skelet
  Antwoord: Reuma, rachitis en vliegende heupgewrichtsontsteking
• 2. Waar uit bestaat het skelet van de baby voor het grootste deel
  Antwoord: Kraakbeen
• 3. Wat is het bekendste enge verhaal over het skelet
  Antwoord:Het verhaal van Magere Hein