Vaak wordt gedacht dat een octopus en inktvis hetzelfde zijn. Dit klopt echter niet helemaal. De octopus is weliswaar familie van inktvissen, maar er zijn wel een aantal verschillen. Het meest opvallende verschil is dat een octopus 8 tentakels heeft, terwijl alle andere inktvissoorten er 10 hebben.

Wat zijn de kenmerken van de octopus?

De octopus is een weekdier. Er zijn vele soorten in allerlei maten en kleuren. Het meest opvallende aan een octopus zijn natuurlijk zijn 8 tentakels. Dit zijn zeg maar zijn armen waaraan ook zuignappen zitten.

Deze zijn erg belangrijk, want hiermee kan de octopus voelen en proeven. Zo kan hij bijvoorbeeld vaststellen of zijn prooi giftig is of niet. Ze hebben grote ogen die helemaal zijn aangepast aan het schaarse licht onder water. Octopussen kunnen ook geluiden opvangen.

Ademen doet een octopus via zijn kieuwen. Hij heeft maar liefst drie harten. Het hoofdhart pompt het bloed rond. De andere twee pompen zuurstof van de kieuwen naar het hoofdhart.

De kleinste octopus is ongeveer 2 centimeter groot. De grootste exemplaren die tot nu toe zijn ontdekt, zijn de reuzenoctopus en de octopus gigas. Deze hebben tentakels die soms wel 4 meter lang  kunnen worden.

Een bijzondere eigenschap van de octopus is dat ze van kleur kunnen veranderen, van bruinroze tot donkerrood en van knalgeel tot oranje.

Zich voortbewegen doen ze kruipend op hun tentakels over de zeebodem of zwemmend. Om te zwemmen gebruiken ze het sifon, een orgaan waarmee ze water uit hun lichaam kunnen pompen, waardoor ze vooruit komen.

Wat is het leefgebied van de octopus?

Octopussen komen we vooral tegen in warmere zeeën en oceanen. In koudere zeeën zoals de Noordzee, kom je ze nauwelijks tegen.

Afhankelijk van de soort leven ze op de zeebodem in rotsspleten. Er zijn echter ook soorten die dichter bij het wateroppervlak leven.

Wat eet een octopus?

In de avond en nacht gaat de octopus op jacht naar voedsel,  voornamelijk krabben, kreeften, en mosselen, maar soms ook garnalen en kleine vissen.

Het is een heel sluwe jager, die zijn prooi heel voorzichtig benadert. Doordat hij van kleur kan veranderen, kan hij zich helemaal aanpassen aan zijn omgeving, waardoor hij bijna onzichtbaar  wordt.

Vervolgens stort hij zich op zijn nietsvermoedende prooi en verlamd deze met zijn gif. Met zijn tentakels met zuignappen, kan hij zijn prooi goed vasthouden. Heeft de prooi een harde schaal, dan kan de octopus deze met zijn snavelvormige kaken doorboren.

Een andere methode die de octopus toepast, is om eerst een inktwolk in het water te  spuiten om zijn prooi vervolgens te verschalken.

Wat zijn de vijanden van een octopus?

Naast de mens, heeft de octopus verschillende natuurlijke vijanden, zoals grote roofvissen zoals haaien, potvissen, dolfijnen en murenen.

De octopus zal in veel gevallen proberen te vluchten door een felle stoot water uit zijn sifon te spuiten of zich te verbergen in bijvoorbeeld heel kleine rotsspleten. Er zijn zelfs octopussen die door met behulp van hun sifon stenen of schelpen naar hun vijand kunnen ‘gooien’.

Hoe plant de octopus zich voort?

Als octopussen gaan paren, pompt het mannetje zijn zaadpakketjes via een speciaal gevormde arm, die we de hectocotylus noemen, in de mantelholte van het vrouwtje. Zo worden de eitjes bevrucht. Na een week legt ze wel 150.000 eitjes in een nest. Deze komen na vier tot zes weken uit. Al die tijd houdt het vrouwtje de wacht en houdt ze eitjes schoon door er fris water na toe te wapperen.

De larven die uit de eieren komen, zijn maar een paar millimeter groot, maar lijken al op echte octopussen. Ze zullen na enige tijd na de zeebodem zinken waar ze verder opgroeien.