De kettingzaag, een bijzondere uitvinding

Iedereen kent het wel: dat bijzondere geluid van het opstarten en het gebruik van een kettingzaag. Misschien heb jij het in het bos gehoord of toen je vader of iemand in de buurt houtblokken aan het zagen was, bijvoorbeeld voor haardhout. Voordat de kettingzaag was uitgevonden moest al dat werk met een bijl worden gedaan. Reken maar dat de kettingzaag heel wat blaren heeft bespaard en het werk van de houthakker volledig heeft veranderd.

Het kan ook zijn dat jij je de kettingzaag vooral herinnert vanwege een griezelfilm waarin dit gereedschap het moordwapen was van een psychopathische moordenaar. Daar moet je beslist niet aan denken, maar je zal ook verbaasd zijn op welke manier de kettingzaag is uitgevonden.

De uitvinding van de kettingzaag

Waar hebben we het over als we over een kettingzaag spreken? Bij een kettingzaag worden snijtanden of mesjes op kettingschakels geplaatst. Als deze snel bewegen hebben die mesjes een grote snijkracht. Het was een arts die in 1830 een chirurgisch instrument uitvond dat een grote gelijkenis had met de moderne kettingzaag. Bernard Heine plaatste protheses en moest daarvoor regelmatige botten doorzagen. Zijn kettingzaag liep op een kettingwiel met een handvat. Door het handvat snel of minder snel te draaien kon de eerste kettingzaag het werk doen.

De ontwikkeling van de moderne kettingzaag

Er zijn meerdere fabrikanten die ook vandaag de dag nog kettingzagen maken die claimen dat zij de kettingzaag hebben uitgevonden. Wat zeker is dat de eerste werkzame kettingzaag rond 1920 werd gemaakt. Het was de tijd van de benzinemotor. Overal besefte men dat deze motor het leven veel eenvoudiger kon maken. Denk maar eens aan de auto, het vliegtuig en de tractor. De stoommachine die daarvoor in gebruik was, kon niet zo klein worden gemaakt dat deze praktisch kon worden ingezet bij een kettingzaag.

Toch had het idee van dokter Heine om een mes op de schakels van een ketting te zetten al navolging gevonden. Zo kan je in Amerika in de musea voor technologie ook de automatische houtkapzager uit 1881 nog bewonderen. Hierbij moet je je een soort roeiboot voorstellen waarin meerdere mannen zaten die met hun spierkracht een enorme ketting met messen in beweging moesten zetten.

Toepassing van de kettingzaag

Nadat de eerste kettingzagen waren geïntroduceerd vormden die een revolutie in de bosbouw. Vandaag de dag kunnen we niet meer begrijpen hoe de houthakkers van vroeger omgingen met die loodzware machines die ook nog eens onhandig waren in het gebruik. Ook met de veiligheid werd nog maar weinig rekening gehouden en daarom gebeurden er vele verschrikkelijke ongelukken. De fabrikanten leerden van deze ongelukken om hun machines veiliger en handiger te maken. Een kettingzaag is en blijft echter een machine die met voorzichtigheid moet worden gebruikt.

De ontwikkeling van de elektrische kettingzaag

In 1921 werd door uitvinder Edmond Michel een elektrische handzaag. Dat was bedoeld om het moeizame hakken op het stugge suikerriet in het zuiden van de Verenigde Staten eenvoudiger te maken. De kranten besteedden aandacht aan zijn uitvinding, maar het werd geen echt succes. Toch was deze ontwikkeling het begin van de Skil Corporation. Deze bekende fabrikant bestaat nog steeds en maakt onder ook elektrische kettingzagen. De ontwikkeling van de elektrische kettingzaag hing vooral samen met het maken van goede accu’s. Een kettingzaag wordt immers vaak in de natuur gebruikt en dan is een stopcontact niet altijd voorhanden.

De soorten kettingzagen

De elektrische kettingzaag

Ga je een kettingzaag kopen als particulier, dus niet voor je bedrijf, dan zal het vrijwel altijd een elektrische kettingzaag zijn. Deze zijn lichter, maken minder lawaai en zijn praktisch in het gebruik voor mensen die niet dagelijks een dergelijk gereedschap in handen hebben. Een nadeel is het gebruik van een snoer waardoor je de elektrische kettingzaag niet overal kan gebruiken. Een kettingzaag met een accu heeft dit probleem niet. Een kettingzaag heeft veel kracht en vraagt daarom ook veel energie. Bij het gebruik van een accu is het van belang dat je een sterk exemplaar hebt dat voldoende gebruiksduur geeft.

De kettingzaag met benzinemotor

Deze kettingzaag heeft een startkoord waarmee je de benzinemotor moet opstarten, net zoals sommige motors in een motorboot. De motor is bijna altijd een tweetaktmotor. Behalve de gewone kettingzaag is er ook een lichtgewicht model dat vooral in de fruitteelt wordt gebruikt voor minder zware klussen. Deze kan ook met één hand worden bediend, maar dat is in ons land verboden. Als de gemeente bezig is met boomonderhoud heb je wellicht wel eens een motorstokzaag gezien. Dat is een kettingzaag die bevestigd is aan een stok om op grote hoogte takken door te zagen. Beslist een gevaarlijke klus.

De steenkettingzaag

Deze zware kettingzaag heeft geen mesjes op de schakels maar industriële diamanten. Hiermee kan in hard materiaal zoals beton, steen en baksteen worden gezaagd. Deze kettingzagen worden in de bouw gebruikt voor bijzondere projecten. Omdat de weerstand zo groot is, moeten deze kettingzagen vaak gekoeld worden met water. Ook het zaagsel dat hierbij ontstaat is niet goed voor je luchtwegen en moet goed worden afgevoerd. De machines worden tegenwoordig door beeldhouwers gebruikt voor het echte zware werk. De brandweer heeft bij haar apparatuur vaak tevens een steenkettingzaag. Deze wordt alleen toegepast in noodgevallen waarbij ze snel toegang moeten krijgen tot een gebouw en dat alleen nog mogelijk is door een gat in de muur te zagen.

Het kopen van een kettingzaag

Zoals gezegd kopen particulieren meestal een elektrische kettingzaag. Er zijn veel fabrikanten en er zijn al kettingzagen die minder dan €100 kosten. Net als bij alle andere gereedschap is voor de keuze van belang waar je de kettingzaag voor gebruikt en hoe vaak dat is. Er zijn een aantal bekende namen zoals Black & Decker, Bosch en McCulloch. Ook het Japanse merk Makita maakt kettingzagen die veel gevraagd worden.

Wie voor het eerst met een kettingzaag aan de slag gaat, doet er verstandig aan om de instructies goed te lezen en niet meteen met het zware werk te beginnen. Om aan de zaag te wennen is wat eenvoudig tuinwerk een heel goed begin. Een kettingzaag is nooit speelgoed, ook niet voor volwassenen kinderen.

 

 

Comments are closed.